Ako nema dogovora da omogućimo zakonsko postojanje svih lokalnih izbora u jednom danu onda je rezidencijalni uslov taj koji nas jedino štiti od zloupotreba i prelazaka iz opštine u opštinu isključivo radi zloupotrebe biračkog prava. To je za Portal RTCG kazala Marija Kalezić Popović, izvršna direktorica Centra za građanske slobode (CEGAS). To je kazala komentarišući aktuelna dešavanja u vezi sa ponavljanjem izbora na dijelu birališta u Šavniku.

“Centar za građanske slobode više puta je upozoravao na stalne zloupotrebe biračkog prava, kada su lokalni izbori u pitanju. Kada nemamo dogovora da omogućimo zakonsko postojanje svih lokalnih izbora u jednom danu, onda je rezidencijalni uslov taj koji nas jedino štiti od zloupotreba i prelazaka iz opštine u opštinu isključivo radi zloupotrebe biračkog prava”, navela je Popović Kalezić.

Ona je navela da je postojanje postojanje pa ukidanje rezidencijalnog uslova stvar političke volje.  

“Stalna promjena, postojanje pa ukidanje rezidencijalnog uslova, isključivo i samo je bila politička volja elita u datom trenutku. Bez cjelovitih i potpunih reformi izbornog zakonodavstva ne možemo očekivati boljitak na ovom polju”, rekla je Popović Kalezić.

Podsjetimo, po podacima Ministarstva unutrašnjih poslova, u susret minulim izborima u 14 gradova i opština čak 1.438 birača promijenilo je mjesto prebivališta.

Tako je najviše novih stanovnika dobio Šavnik, opština sa nešto više od hiljadu i po birača, u koju se doselilo 337 osoba, što je uvećanje glasačkog tijela za gotovo 20 posto.

Iz MUP-a su zbog sumnji na izborni inžinjering dokumentaciju u vezi sa slučajem Šavnika proslijedili tužilaštvu.

‎

‎

IZVORI: https://www.youtube.com/watch?v=qBw3B04rbGA

Birači “nomadi”, partijsko zapošljavanje, stotine hiljada eura za službena putovanja, socijalna pomoć, dio su političkog arsenala u cilju izbornog inžinjeringa pred izbore u 14 crnogorskih opština, među kojima je i glavni grad Podgorica.

Marko Sošić iz Instituta Alternativa uvjeren je, kako kaže u izjavi za Radio Slobodna Evropa (RSE), da je nova većina nastavila praksu izbornih zloupotreba nekadašnje vlasti Demokratske partije socijalista (DPS), predsjednika Mila Đukanovića.

Sošić kaže da većina koja je na izborima 2020. godine, nakon tri decenije smijenila DPS vlast, nije uradile apsolutno ništa da ograniči mogućnost zloupotreba već ih je preslikala od prethodne vlasti :

“Manjinska Vlada je u startu, pod oznakom ‘interno’, usvojila zaključak da u izbornoj godini podijeli gotovo milion eura za rad komisija, užeg kabineta i pomoć fizičkim licima, što je jedan od najozloglašenijih mehanizama budžetske zloupotrebe iz vremena DPS.”

Na izborima prije dvije godine vlast su osvojili proruski Demokratski front, Demokrate i Građanski pokret URA. Od tada su formirane dvije vlade kojima je u međuvremenu izglasano nepovjerenje. Poslednja, manjinska Dritana Abazovića je u tehničkom mandatu.

Dok su bile u opoziciji, ove partije su optuživale tadašnju vlast DPS da je godina zloupotrebama državnih resursa pobjeđivala na izborima.

“Selidba” birača, najviše u Šavnik

Na lokalnim izborima koji će biti održani 23. oktobra pravo glasa ima 346. 499 građana, što je 64 posto od ukupnog broja birača u Crnoj Gori.

Prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova, od 2. avgusta do danas, čak 1.438 birača iz 14 opština u kojima će biti održani izbori, promijenilo je mjesto prebivališta.

Tako je najviše novih stanovnika dobio Šavnik, opština na sjeveru Crne Gore sa nešto više od hiljadu i po birača, u koju se doselilo 337 osoba, što je uvećanje glasačkog tijela za gotovo 20 posto.

Iz MUP su zbog sumnji na izborni inžinjering dokumentaciju u vezi sa slučajem Šavnika proslijedili tužilaštvu.

Kako je Ustavi sud omogućio migracije birača

Novoregistrovani odmah po prijavi boravka dobijaju pravo glasa budući da je Ustavni sud 2020. godine ukinuo “rezidencijalni uslov” po kojem je punoljetni građanin koji promijeni prebivalište, tek po isteku šest mjeseci mogao da glasa.

“Ukidanje ovog uslova bila je preporuka Evropske unije ali je to kod nas dovelo do migracije birača iz jedne u drugu opštinu u vrijeme održavanja izbora”, kaže Marija Popović Kalezić iz Centra za građanske slobode (CEGAS).

Ona dodaje da bi ovaj način zloupotrebe biračkog prava bio obesmišljen da su partije pristale na prijedlog da svi lokalni izbori budu održani u istom danu.

Inače, “selidbe” birača bilo je uoči lokalnih izbora na Cetinju, u decembru prošle godine, kada je ova nerazvjena opština iz koje se uglavnom odlazi , pred izbore dobilo 178 novih stanovnika, od kojih se većina “odselila” odmah nakon izbora.

Izborni turizam kandidata za odbornike

Ne “migriraju” samo birači već “izbornog turizma” i među onima za koje se glasa, kandidatima za odbornike.

Naime, funkcioner Abazovićevog pokreta URA, Vladimir Martinović nalazi se na listi koalicije koju URA predvodi na podgoričkim izborima. On je u decembru prošle godine bio kandidat URA na lokalnim izborima na Cetinju.

Na podgoričkoj listi pokreta URA našao se još jedan kandidat za odbornika iz druge opštine – Admir Biorac iz opštine Tuzi, gdje je direktor lokalnog vodovoda.

Posao u državnoj firmi za glas na izborima ?

U nekoliko državnih kompanija kojima upravljaju dominantno kadrovi nove političke većine, od početka godine zaposleno je blizu 900 osoba, uglavnom na određeno i preko ugovora o djelu, objavio je MANS, koji je do podataka došao na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama.

Broj novozaposlenih u izbornoj godini u Crnoj Gori

Najzastupljeniji su ugovori o djelu i na određeno.

‎

‎

Iako se pažnja javnosti i civilnog sektora na partijsko zapošljavanje uglavnom fokusira neposredno pred izbore, Marko Sošić iz Instituta Allterantiva kaže da je to pogrešan pristup:

“Jer partije kupuju glasove od trenutka kada osvoje vlast i kada njihov kadar dođe na čelo državnih preduzeća i počne da zapošljava bez ikakvih zakonskih ograničenja. To je zloupotreba koja se ne dešava mjesec prije izbora nego tokom cijelog mandata izbornih pobjednika.”

Raskalašne institucije pred izbore

Analiza MANS-a je pokazala da više državnih institucija krši ograničenje trošenja budžetskog novca u toku kampanje.

Zakon o finansiranju političkih partija, naime, zabranjuje državnim institucijama da u periodu od raspisivanja do održavanja izbora premaše prosječnu mjesečnu potrošnju u odnosu na prosjek u prethodnih 6 mjeseci.

Prekoračenje limita potrošnje pred izbore u Crnoj Gori

Uprkos zakonskoj zabrani, institucije premašile dozvoljenu mjesečnu potrošnju u predizbornom periodu.

Višestruko uvećani cehovi za službena putovanja

Od početka avgusta kada su raspisani lokalni izbori do polovine septembra ove godine, troškovi za službena putovanja iznosili su 775 hiljada eura, a po podacima MANS, Ministarstvo unutrašnjih poslova je apsolutni rekorder.

U tom ministarstvu su potrošili gotovo 190 hiljada eura za službena putovanja u avgustu, što je skoro tri puta više od mjesečnog prosjeka u periodu prije raspisivanja izbora. Putni nalozi su bili za putovanja po Crnoj Gori.

Ne zaostaje ni kabinet premijera Abazovića, čijoj je vladi 20. avgusta izglasano nepovjerenje. Oni su samo u prvoj polovini septembra na službena putovanja potrošili 50 hiljada ili preko pet puta više nego u mjesecima prije raspisivanja izbora.

Predizborna briga o najugroženijim

Vlada Crne Gore je 10 . oktobra, samo dan uoči stupanja na snagu zabrane isplate socijalne pomoći iz budžetske rezerve, za te namjene isplatila još 57 hiljada eura.

Ovaj podatak iz MANS su ocijenili nastavkom netransparetnog trošenja novca od strane Vlade. Njihovi podaci pokazuju da je Vlada od avgusta kada su raspisani izbori do 10. oktobra za jednokratne novčane pomoći građanima isplatila preko 200 hiljada eura.

Komisija za štete od elementarnih nepogoda je prošle sedmice isplatila oko 50.000e, prvi put od raspisivanja izbora. ⬇️
Na čelu Komisije je Zoran Miljanić, ministar bez portfelja koji je prethodno od @VladaCG tražio i dobio dodatnih 500.000 za isplate po ovom osnovu. #izbori2022 pic.twitter.com/pBfvTVEpvP

— NVO MANS (@NVOMANS) October 18, 2022

Osim za socijalnu pomoć, Vlada je građanima nadoknadila i štetu nastalu usled elementarnih nepogoda. Tako je prethodne sedmice po tom osnovu sa blizu 50.000 pomogla 48 građana.

Iz CEGAS su pozvali Agenciju za sprječavanje korupcije (ASK) da ispita ove isplate:

“Jedna od najvećih izbornih zloupotreba je u okviru socijalnih davanja. ASK je pozvana da reaguje i isprati na koji način dolazi do dijeljenja novca iz rezervi , naročito prije izbora”, kazala je Marija Popović Kalezić.

Lokalni izbori održavaju se u vrijeme rekordnih poskupljenja i pada životnog standarda. Iako zvanična statistika pokazuje godišnju inflaciju od 16%, građani tvrde da je ona mnogo veća.

O socijalno ugroženima pred izbore brinu i država i opštine.

Tako je Opština Podgorica, u kojoj se održavaju izbori, u proteklih nekoliko mjeseci isplatila preko 43.000 eura po osnovu socijalne pomoći. Odluke je donio aktuelni gradonačelnik Ivan Vuković, na osnovu diskrecionog ovlašćenja i mišljenja Komisije koju je sam formirao.

Vuković je kandidat za još jedan mandat na mjestu prvog čovjeka Podgorice, ispred DPS.

‎

‎

IZVORI: https://www.slobodnaevropa.org/a/lokalni-izbori-14op%C5%A1tina-in%C5%BEinjering/32089929.html

IZVORI: https://www.youtube.com/watch?v=mIoTOI0a4Z0

Prebivalište od parlamentaranih izbora do oktobra promijenilo 16 hiljada ljudi sa pravom glasa.

U devet od 14 opština u kojima će 23. oktobra biti održani lokalni izbori, povećan je broj birača, od čega više od 16 hiljada samo na osnovu promjene prebivališta.

Prema posljednjim podacima Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP) na lokalnim izborima pravo glasa ima 349,5 hiljada građana, što je skoro četiri hiljade više u odnosu na avgust 2020. kada su održani parlamentarn izbori.

Građani će odbornike birati u Podgorici, novoosnovanoj opštini Zeta, Bijelom Polju, Baru, Pljevljima, Rožajama, Budvi, Danilovgradu, Tivtu, Plavu, Kolašinu, Žabljaku, Plužinama i Šavniku.

U skoro svim tim opštinama MUP je evidentirao povećan broj stanovnika po osnovu promjene prebivališta, posebno u Šavniku, gdje su doselila 573 birača. Zbog sumnje u izborni inženjering i zloupotrebu biračkog prava, službenici MUP-a su dokumentaciju dostavili tužilaštvima u Nikšiću i Bijelom Polju.

V. d. direktor Direktorata za upravne poslove, državljanstvo i strance u MUP-u Radovan Popović rekao je juče da se u Šavnik od 1. jula do sada doselilo 337 osoba i “da nema sumnje da je u pitanju izborni inženjering”. “Ako uzmemo u obzir stepen razvijenosti Šavnika, ove brojke i kod laika izazivaju sumnje”, kazao je Popović na konferenciji o lokalnim izborima koju je organizovao Centar za građanske slobode (CEGAS).

Rekao je da je najviše ljudi u Šavnik došlo iz opština u kojima su završeni izbori, od čega najviše iz Nikšića – oko 250.

Poručio je da MUP neće zatvarati oči pred ovim zloupotrebama iako zakonom nije zabranjena promjena prebivališta i da je terenska provjera predviđena za strance samo tokom prve promjene prebivališta.

U Šavniku je, prema novim podacima MUP-a 1.968 birača, što je 350 više nego na parlamentarnim izborima.

U Baru je registrovano 39.854 birača, 431 više nego na parlamentarnim izborima. Novoupisanih birača je 1.458.

U Budvi je registrovano 18.783 birača, 703 više nego u avgustu 2020. Promjenom prebivališta, u Budvi su biračko pravo stekla 1.633 građanina.

Broj birača u Danilovgradu je 13.179, što je u odnosu na izbore 2020. godine, 65 više. Ta opština je po osnovu promjene prebivališta dobila 861 novog birača.

Ukupan broj birača u Plavu je 9.364, što je 152 više u odnosu na parlamentarne izbore. Promjenom prebivališta, u taj grad su se doselila 322 birača.

U Podgorici ima 143.523 birača, što je 3.191 više nego na parlamentarnim izborima, dok je u Rožajama registrovano 22.806 birača, 271 više nego prije dvije godine. Po osnovu prijave prebivališta, pravo glasa u Rožajama dobilo je 605 građana.

U Tivtu ima 11.993 birača, 185 više nego u avgustu 2020. U tu opštinu se iz drugih doselilo 664 birača.

U novoformiranoj opštini Zeta ima 12.524 birača, 189 više nego u avgustu 2020.

U Zetu se iz drugih opština doselilo 676 birača.

U Bijelom Polju, Kolašinu, Pljevljima, Plužinama i na Žabljaku je manje birača.

Izvršna direktorica CEGAS-a Marija Popović Kalezić kazala je da treba razmišljati o tome na koji način riješiti problem rezidencijalnog uslova zbog brojnih zloupotreba biračkog prava.

Prema njenim rječima, veliki problemi su neizvedenost zakonskih rješenja i postojanje više zakona koji se tiču izbornog zakonodavstva, njihova neusaglašenost, pribjegavanje političkih elita da dođu do izmjena zakona u trenutku krize ne vodeći računa o urušavanju Ustava i zakona.

Vujović: Rješenje su izbori u jednom danu

Predsjednik Državne izborne komisije Nikola Mugoša kazao je na konferenciji CEGAS-a da je reforma izbornog zakondavstva na dugom štapu i da epilog ne može imati za ovaj izborni proces, a pitanje je može li ga imati i do redovnih predsjedničkih izbora.

Zlatko Vujović iz CeMI-ja kazao je da se problem seljenja birača može riješiti održavanjem svih lokalnih izbora u jednom danu. Podsjeća da su birački spiskovi veliki problem u Crnoj Gori, ali ne baš zbog onoga što ljudi često misle – duplih birača. “Toga nema. Postoji problem sa neažuriranom administracijom preminulih, dominantno van Crne Gore. Na primjer ako je neko na biračkom spisku Crne Gore, a preminuo je u SAD. Obaviješteni su organi u SAD, ali ne i u Crnoj Gori, osim ako to nije potrebno zbog ostavinskog postupka”.

Dodao je da je drugi bitan problem a to su nezakonito upisani birači na bazi nezakonito dobijenog dvojnog državljanstva, kojih ima puno.

‎

IZVORI: www.vijesti.me

U Šavnik se od 1. jula do danas doselilo 337 osoba, uoči lokalnih izbora, saopštio je Radovan Popović iz Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP)

On je na konferenciji Centra za građanske slobode (CEGAS) o lokalnim izborima rekao da je zbog sumnji u zloupotrebe dokumentacija proslijeđena tužilaštvu.

Rekao je da nema sumnje da je u pitanju izborni inženjering.

“Ako uzmemo u obzir stepen razvijenosti Šavnika ove brojke i laiku izazivaju sumnje”, naveo je Popović.

Rekao je da je najviše ljudi u Šavnik došlo iz opština u kojima su završeni izbori.

“Najviše je došlo iz Nikšića, oko 250 ljudi”, rekao je Popović.

Poručio je da MUP neće zatvarati oči pred ovim zloupotrebama iako zakonom nije zabranjena promjena prebivališta i da je terenska provjera predviđena za strance samo tokom prve promjene prebivališta.

Izvršna direktorica CEGAS Marija Popović Kalezić kazala je da treba razmišljati na koji način riješiti problem rezidencijalnog uslova zbog brojnih zloupotreba biračkog prava.

Ona je kazala da se pokazalo da je nepostojanje rezidencijalnog uslova veliki problem pred lokalne izbore.

Predsjednik Državne izborne komisije (DIK) Nikola Mugoša kazao je da se već suočavaju sa određenim prigovorima i da je dio usvojen.

Smatra da su opštinske izborne komisije napravile propust kada nijesu vratile izborne liste na kojima nije bio zastupljen predviđeni broj žena. Njegovo mišljenje je da, kako je naveo, na listama treba da bude 40 odsto žena.
‎

IZVORI: www.onogost.me

Sporna je činjenica da se sporazum o priznanju krivice može zaključiti i kod krivičnih djela u korpusu polnih sloboda i krivičnih djela nasilje u porodici, nasilje nad maloljetnim licem…

Za krivično djelo nasilje u porodici, koje je priznao, M.V. iz Berana oglašen je krivim, ali umjesto da kaznu služi u zatvoru, sud mu je omogućio uslovnu kaznu kroz sporazumno priznanje krivice.

Takvu odluku, prema podacima koji su na zahtjev za slobodan pristup informacijama (SPI) dostavljeni Centru za građanske slobode (CEGAS), beranski Osnovni sud donio je 2019. godine. Ista nevladina organizacija takve zahtjeve uputila je i drugim sudovima. Iz dijela njih odgovorili su da nisu donosili slične presude u slučaju, dok je dio njih, među njima podgorički i bjelopoljski osnovni sudovi, za podatke su dalje uputili na vebsajt sudovi.me.

Odluke poput one beranskog suda – da licu koje je priznalo i osuđeno je za porodično nasilje, daje mogućnost sporazumnog priznanja, izvršna direktorica CEGAS-a Marija Popović Kalezić smatra spornim – u odnosu na položaj žrtve. Navodeći praksu u drugim državama, navela je primjer Hrvatske, gdje je zaključenje sporazumnog priznanja kod krivičnih djela, kao što su krivična djela protiv života i tijela i polne slobode, moguće jedino uz pristanak žrtve.

Iz CEGAS-a su sredinom ljeta sudovima u Crnoj Gori uputili zahtjeve za SPI, kojima su za period od 1. januara 2016. do 30. juna 2022. tražili uvid u informacije o presudama na osnovu sporazuma o priznanju krivice koje se tiču krivičnih djela protiv polne slobode i krivičnih djela protiv braka i porodice.

Iz osnovnih sudova Nikšić, Pljevlja, Cetinje, Rožaje, Bar, Žabljak, Kolašin… kako se navodi u rješenjima u koje su “Vijesti” imale uvid, kazali su da za traženi period, za krivična djela protiv polne slobode i krivičnih djela protiv braka i porodice, nije bilo pravosnažnih presuda na osnovu sporazumnog priznanja krivice. Iz Osnovnog suda u Podgorici i Danilovgradu, CEGAS su uputili na vebsajt, ali je pretraga nemoguća, zbog problema u radu vebsajta sudovi.me.

Iz Centra za ženska prava kazali su “Vijestima” da su u ukupno 18 predmeta sudovi donijeli presude kojima se optuženi oglašavaju krivim u skladu sa zaključenim sporazumima o priznanju krivice.

”Od toga broja, značajno veći broj sporazuma je zaključen u 2021. godini – devet, u 2020. godini – osam, dok se najmanji broj, jedan, odnosi na podatke iz 2019. godine. Ti podaci ukazuju na trend porasta broja predmeta u kojima se ovaj institut primjenjuje. Ipak, ove podatke treba uzeti sa rezervom, jer postoji mogućnost da u Pravosudni informacioni sistem nisu unijeti potpuni podaci u odnosu na primjenu sporazuma o priznanju krivice na sveukupnom nivou”, rekla je Maja Raičević, izvršna direktorica te NVO.

Slučaj Berane

Osnovno državno tužilaštvo u Beranama 11. novembra 2019. podnijelo je beranskom Osnovnom sudu optužni predlog kojim je okrivljenom M.V. iz tog grada na teret stavljeno krivično djelo nasilje u porodici ili porodičnoj zajednici iz člana 220 stav 1 Krivičnog zakonika Crne Gore i sporazum o priznanju krivice zaključen između ODT u Beranama i okrivljenog.

To se, pored ostalog, navodi o rješenju o usvajanju sporazumnog priznanja krivice koje su iz beranskog suda dostavili CEGAS-u na zahtjev za SPI.

Piše i da su se sve strane saglasile da se M.V. oglasi krivim i da sud utvrdi kaznu zatvora u trajanju od šest mjeseci, uslovno dvije godine. Na zakazanom ročištu, kako se navodi, sud je našao da su se stekli uslovi da se usvoji sporazum o priznanju krivice.

”Okrivljeni M.V. je svjesno i dobrovoljno priznao da je učinio krivično djelo nasilje u porodici ili u porodičnoj zajednici iz člana 220 stav 1 Krivičnog zakonika, a dato priznanje je u skladu sa dokazima sadržanim u spisima predmeta i isključena je mogućnost priznanja okrivljenog u zabludi…”, navodi se, pored ostalog, u rješenju. Dodaje se i da je okrivljeni razumio i posljedice sporazuma.

”A naročito se odrekao prava na suđenje i prava na žalbu protiv odluke suda donesene na osnovu sporazuma, sporazumom nisu povrijeđena prava oštećenog, a sporazum je u skladu sa interesima pravičnosti i krivična sankcija odgovara interesima pravičnosti”, piše u obrazloženju rješenja kojim je Osnovni sud u Beranama usvojio sporazum o priznanju krivice u slučaju nasilja u porodici.

Rješenje je 26. novembra 2019. donijela sutkinja Dubravka Popović.

Propisi

Institut sporazuma o priznanju krivice temelji se na Zakonu o krivičnom postupku. Okrivljeni takvim sporazumom u potpunosti priznaje krivično djelo, a okrivljeni i državni tužilac se saglašavaju o visini kazne i drugim sankcijama, troškovima krivičnog postupka, odricanjem na pravo na žalbu… O sporazumu o priznanju krivice odlučuje sud. Sud će sporazum usvojiti i donijeti odluku koja je identična prihvaćenom sporazumu, pored ostalog, ako je okrivljeni svjesno i dobrovoljno priznao krivično djelo, ako je sporazum u skladu sa interesima pravičnosti, a sankcija odgovara svrsi izricanja krivičnih sankcija, te ako nisu povrijeđena prava oštećenog.

”Kada samo jedan od ovih uslova nije ispunjen, sud ima pravo da odbije sporazum o priznanju krivice”, pojašnjava Popović Kalezić.

Dodaje i da se reakcija oštećenog tek uključuje u trenutku kada dolazi do usvajanja sporazuma, te postavlja pitanje – kako u tom trenutku poboljšati pravni položaj oštećenog.

”Posebno kada se sporazum o priznanju krivice zaključuje kod najosjetljivijih krivičnih djela, kao što su krivična djela protiv polne slobode: silovanje, obljuba nad nemoćnim licem, obljuba nad djetetom, obljuba zloupotrebom položaja, nedozvoljene polne radnje, podvođenje, dječija pornografija… kao i krivična djela protiv braka i porodice, gdje posebno možemo istaći zapuštanje i zlostavljanje maloljetnog lica, kao i nasilje u porodici”, kaže ona.

Ukazuje i na to da su kazne koje se izriču prilikom zaključivanja sporazuma o priznanju krivice značajno blaže od kazni koje se izriču za isto krivično djelo tokom redovnog sudskog postupka.

”Institut o sporazumnom priznanju krivice se i svodi na blagost kazne za dato djelo, kao ‘kompenzacija’ za to što je okrivljeni u potpunosti priznao sopstvenu krivicu i time umanjio složenost postupka. Ne smijemo zaboraviti kako se odmjerava visina kazne u ovom postupku i da li za takav čin državni tužilac ima jasno postavljeno pravno pravilo, na osnovu kojeg će se voditi prilikom zaključivanja jednog takvog sporazuma, kao i to na koji način sudsko vijeće jasno utvrđuje koliko je sporazum u skladu sa institutom pravičnosti i koliko sankcija odgovara svrsi izvršenja krivičnih sankcija. Šta je sa oštećenim, tj. žrtvom, ako je sankcija značajno manja i kakav može biti njegov osjećaj trenutnog zadovoljenja pravde i pravičnosti”, rekla je Popović Kalezić.

Činjenicu da se sporazumno priznanje krivice može zaključiti i kod krivičnih djela u korpusu polnih sloboda i krivičnih djela nasilje u porodici, nasilje nad maloljetnim licem… smatraju spornom.

”S obzirom na položaj žrtve u ovakvom postupku, gdje ona apsolutno ne može učestvovati prilikom zaključenja sporazuma o priznaju krivice, i gdje joj se jedino ostavlja pravo na žalbu, ovakva vrsta postupaka bi se morala voditi na osnovu posebne procedure i pravnih pravila ili bi potpuno trebalo da bude izuzeta iz ovakvog postupka odlučivanja i rješavanja pravnog problema. Utvrđivanje niže sankcije, od uobičajne, kod tih krivičnih djela, kao i nedavanje mogućnosti žrtvi da iskaže svoje viđenje sporazuma o priznanju krivice, čini posebno osjetljivu i ranjivu pravnu situaciju”, kazala je Popović Kalezić.

Zato je, kako je rekla, kad je sporazumno priznanje kod krivičnih djela protiv života i tijela i polne slobode, neophodno mijenjati domaće propise, pa bi, pored ostalog, trebalo bi ili pravnim pravilima ograničiti ili uopšte ukinuti mogućnost sporazumnog priznanja kad se ono tiče krivičnih djela protiv života i tijela, polnih sloboda i braka i porodice.

”Oštećeni ne može uticati na zaključenje sporazuma o priznanju krivice, već svoj interes može štititi jedino u trenutku podnošenja žalbe”, kazala je Popović Kalezić, dodajući i da je tako oštećeni u nezavidnijem položaju u odnosu na okrivljenog.

CEGAS i Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN-CG) nedavno su objavili istraživanje prema kojem je povećan broj sporazuma o priznanju krivice za sva krivična djela.

CEGAS nije od nadležnih dobio i odgovor o broju žalbi na presude na osnovu sporazumnog priznanja krivice, kada je pravo na žalbu oštećenog u pitanju.

U Hrvatskoj žrtva mora dati saglasnost

Hrvatska, kažu u CEGAS-u, ima model sporazuma o priznanju krivice sličan crnogorskom, ali je žrtva u povoljnijem položaju kad su kivična djela protiv života i tijela i polne slobode u pitanju.

”Ovdje je pravo osjetljivo na žtrvu i vodi se računa o davanju pristanka žrtve, kako bi se sporazum uopšte mogao zaključiti”, kaže Popović Kalezić.

Nema sporazuma za kazne ispod zakonskog minimuma

Sudovi bi trebalo da odbace sporazum o priznanju krivice kojim se predlaže izrican­je kazne ispod zakonom određenih minimuma kazne zatvora za djelo nasilja u porodici, u slučajevima kad se radi o osnovnom ili kvalifikovanim oblicima djela koje je praćeno naročito otežavajućim okolnostima, u vezi s načinom izvršenja djela ili u vezi s ličnošću učinioca, kaže Raičević.

”Pored standardnih činjenica koje sud provjerava prilikom razmatranja spo­razuma o priznanju krivice, naročito je važno da sud obrati pažnju na predloženu krivičnu sankciju i opravdanost njenog izricanja u reciprocitetu s težinom izvršenog djela, a s obzi­rom na opštu i posebnu svrhu kažnjavanja. Ako je predložena kazna zatvora ispod zakonom određenog minimuma za osnovni ili kvalifikovane oblike djela, a djelo je praćeno naročito otežavajućim okolnostima, ne bi bilo opravdano da sud prihvati sporazumom predloženu krivičnu sankciju”, rekla je ona.

Iako ocjena svih okolnosti ulazi u polje slobodne sudske ocjene, kako je dodala, preporučuje se odbacivanje sporazuma o priznanju krivice koji predlaže kaznu zatvora ispod zakonskog minimuma u slučaju da je optuženi povratnik u izvršenju nasilja u porodici, da postoje dokazi da nasilje u porodici traje duži vremenski period, postoji prisustvo davljenja kao radnje izvršenja djela, prisustvo ekstremne dominacije optuženog nad žrtvom, ako je žrtva je smještena u sigurnu kuću, ako je žrtva posebno ranjiva, te kada djeca svjedoče nasilju.

‎

IZVORI: www.vijesti.me